Onze basisemoties
Ieder mens heeft een breed scala aan gevoelens. Maar “de moeder van alle emoties” of de meest belangrijke en krachtige is die van Angst. Ik zeg altijd: een bang mens kan niet leren (omdat we nu weten dat de prefrontale cortex -ons computer-denkcentrum die alles aanstuurt uitgaat)!
Op alle plekken waar we komen met alle interactie die we hebben met een ander zijn we onbewust bezig met: is het hier veilig? Kan ik hier ontspannen? Mag ik zijn wie ik ben, ben ik welkom en word ik gewaardeerd in wat ik breng, wil, vind, voel en doe? Of is het hier onveilig? Indien niet, hoe breng ik mezelf dan in veiligheid?
Onze overlevingsstrategie
Als wij ons in een spannende situatie bevinden (of denken te bevinden…) dan brengt ons ‘systeem’ (=denken, voelen, gedrag, lichaam en ziel) ons veilig door te kiezen voor:
- Fight (vechten)
- Flight (vluchten)
- Freeze (verstarren/bevriezen)
Over deze overlevingsstrategie heb je geen regie! Jijzelf kan niet kiezen ‘welke F wil ik nu toepassen’? Als het voor je systeem onveilig voelt dan kiest deze vóór jou en zet deze in. Om je veilig te brengen.
Hoe kom je erachter wat de ander voelt?
Als je het vermoeden hebt dat de ander zich niet veilig voelt dan benoemen ze dat meestal niet. Voor mannen is dat wellicht misschien nog ietsje lastiger want die hebben geleerd dat ze niet bang zijn (terwijl die emotie een heel belangrijk signaal geeft: nl. “Pas op, dit is een gevaarlijke situatie”. Je wilt dus toetsen of dit een rol speelt in het werk, jullie interactie of die met andere mensen. Want voelen bepaald gedrag.
Vier vragen die je kan stellen om angst en bangheid bij de ander helder(der) te krijgen:
- Wat houdt je bezig? (lees: waarover rumineer je: zit je in de schommelstoel?)
- Waar zit je zorg? (lees: waar ben je bang voor?)
- Wat is je worstcasescenario? (en wat doet dit dan met jou?)
- Als je ’s nachts wakker wordt wat gaat er dan door je heen? (waarover pieker je, welke gevoelens herken je dan?)
Observeer goed na je vragen wat er dan bij de ander gebeurt. Heb je de indruk dat de ander maskeert, het wegduwt, gaat peptalken of negeren? Dan benoem je dit voorzichtig en vriendelijk vanuit de zorg die je hebt voor de ander. Kijk of je er wel naar toe kan gaan omdat gevoelens die benoemd worden in kracht afnemen. Daarbij kan je er iets in toevoegen waardoor de niet-helpende gedachten en overtuigingen afnemen.
