Bijzondere ontmoeting in de zon
In mijn straat woont een ‘Boze Buur’; eentje die weinig rekening houdt met anderen en nogal mopperend door het leven gaat.
Deze zomer zat hij op zijn tuinbankje voor zijn huis, stilletjes doch duidelijk te huilen. Ik aarzelde in het voorbij gaan maar kon hem toch niet aan zijn lot overlaten. Voorzichtig vroeg ik hoe het met hem ging.
De kracht van empathie
De oorzaak van zijn verdriet bleken een overleden familielid en zijn haperende gezondheid. Een luisterend oor en meelevende woorden deden zijn tranen opdrogen. Hij voelde zich iets beter verzekerde hij me. Daarna gingen we beiden ons weg.
Na onze ontmoeting verbaasde ik me over mijn eigen respons jegens deze afstandelijke buur.
Onze hersenen
Het menselijk brein is zo ingericht (al zijn daar de nodige discussies over gaande- zo sta mij toe even op dit pad verder te gaan) dat in het linker deel van de hersenen cognitie, inzicht en feitelijkheden huizen (ook wel mannelijke hersenen genoemd- die overigens ook prima tot een vrouw kunnen behoren). De mens die de realiteit beziet vanuit de linker hersenhelft staat minder in contact met zijn spiegelneuronen (welke zich in de rechter hersenhelft bevinden) en kan makkelijker boosheid voelen en uiten. Hierdoor kan hij/zij zich minder goed inleven in de gevoelens van de ander.
Als een medemens kwaadheid of agressie toont dan wil men erbij weg om veiligheid te waarborgen: de vluchtreactie. Of de discussie (of erger) aangaan: de vechtreactie. Hierdoor verdampt als het ware onze empathie voor de bozerd.
De rechter hersenhelft is ingericht op creativiteit, gevoelens, gericht op contact met anderen en holistische kijken (ook wel vrouwelijk brein genoemd- welke overigens prima tot een man kunnen behoren). Iemand die deze hersenhelft gebruikt is een empatisch mens.
Zo iemand kan zich verplaatsen in de gedachtegang van de ander en steun geven bij verdriet of angst doordat zijn/haar spiegelneuronen actief vuren. Het is alsof zo iemand in de spiegel kijkt: de emotie van de ander voelt hij/zij alsof het de eigen emotie is.
Enfin en fijn, weet ik dat ook weer over mezelf.
P.s. Er bestaat cognitieve empathie (waarnemen van de emotie van de ander en communicatief technisch meeveren- het brein licht niet op bij een hersenscan) of emotionele empathie (het echt meevoelen van de emotie van de ander- het brein licht op bij een hersenscan). Empathie is een ‘techniek’ met zowel logische (inzichtelijke ) als psychologische (emotionele) aspecten: de luisteraar spant zich maximaal in om de mededeling te begrijpen zoals die bedoeld is en geeft de spreker daarmee steun. Empathie is een manier van luisteren waardoor echte communicatie mogelijk wordt. Een van onze allerbelangrijkste sociaal-menselijke kwaliteiten.
