In Februari van vorig jaar vertelde ik over het Halo-effect. Nu iets over het Horn-effect: aan de andere kant van het spectrum. Dus vrijwel alleen het negatieve zien in iemand (vanuit jouw perspectief).
Eerste indruk en de cognitieve bias
Omdat eerste indrukken nu eenmaal bestaan en je die nooit over kunt doen bepaalt dat eerste moment alles. In 1920 ontdekte de psycholoog Edward L. Thorndike het horn effect: onze cognitieve bias (verklaren vanuit ons eigen kader, ervaringen en overtuigingen hoe de ander ‘is’) bepaalt hoe we naar de ander kijken. We koppelen bepaalde (negatieve) kenmerken toe aan de ander die niet eens waar hoeven te zijn. Bijvoorbeeld: iemand heeft overgewicht dus die persoon is lui.
De eerste blik
Onze eerste ervaring met de ander blijkt sturend te zijn over hoe we de ander ervaren en bepaalt vanaf dat moment de interactie. Is die negatief dan denken we dat veel meer negatief is, of zelfs alles aan die persoon. Gevaarlijk eraan is dat deze negatieve overtuiging vrijwel niet te veranderen is en we alleen maar bevestiging zien van onze overtuiging.
Actief op twee momenten
Negatieve overtuigingen worden vooral actief tijdens het interviewen van nieuw personeel en als we prestaties reviewen/assessen. Dus als de leidinggevende functioneringsgesprekken voert. Daarom nemen veel organisaties nu afscheid van deze HR-tool en schakelen over naar ontwikkelingsgesprekken. Zo weten we als we een ‘blanke’ mannen naam op CV’s zetten deze veel vaker worden gekozen dan een andere cultuur of een vrouwennaam.
Hoe het Horn effect voorkomen?
- Erkennen dat negatieve veroordelingen bestaan veroorzaakt door onze cultuur
- Focus op de kennis en kunde (vaardigheden) van de professional, minder op de kenmerken van de persoon zelf
- Zorg dat je met 2 personen interviewt en waardevrij onderzoekt
- Gebruik de STARR methodiek: S = Situatie, T = Taak, A = specifieke Acties, R = Resultaten en R = Reflectie op het proces en eigen bijdrage
Denk niet dat jij eraan ontkomt! Het overkomt iedereen! Wees dus alert en ga actief op zoek naar de positieve kant van iemand: krachten, talenten en begaafdheden. Iedereen heeft ze immers.
